پله برقی به عنوان یکی از تجهیزات مهم در حمل و نقل عمودی ساختمان ها، نقش بسیار موثری در تسهیل تردد افراد، به ویژه در اماکن عمومی مانند مراکز خرید، ایستگاه های مترو، فرودگاه ها و مجتمع های تجاری دارد. با توجه به ماهیت پرکاربرد و پرتردد این وسیله، رعایت دقیق استانداردهای طراحی، نصب و ایمنی پله برقی برای حفظ سلامت کاربران و عملکرد بهینه دستگاه، الزامی می باشد.
بی توجهی به استانداردها نه تنها می تواند منجر به حوادث ناگوار گردد، بلکه موجب کاهش عمر مفید دستگاه و افزایش هزینه های نگهداری نیز خواهد شد. این مقاله به معرفی مهم ترین استانداردهای ملی و بین المللی در حوزه پله برقی می پردازد. همچنین الزامات طراحی، ایمنی، سرویس و نگهداری پله برقی را با هم بررسی خواهیم کرد.
معرفی استانداردهای بین المللی و ملی پله برقی
استاندارد EN115
استاندارد EN115 یکی از معتبرترین استانداردهای اروپایی در زمینه طراحی و ساخت پله برقی و پیاده روی متحرک می باشد. این استاندارد که با عنوان کامل EN 115-1:2017 “Safety of escalators and moving walks” شناخته می شود، به ارائه الزامات ایمنی برای طراحی، ساخت، نصب، نگهداری و بازرسی پله های برقی و … می پردازد. در هنگام خرید و نصب پله برقی باید به نکات زیر توجه کنید.
برخی نکات کلیدی در این استاندارد عبارتند از:
- الزامات مربوط به حداکثر شیب مجاز پله برقی که معمولاً باید بین 30 تا 35 درجه باشند.
- طراحی پله ها برای جلوگیری از گیر افتادن اشیا یا اندام کاربران
- استفاده از سنسورها و سیستم های قطع اضطراری
- استانداردسازی عرض پله و ارتفاع نرده ها
بیشتر بخوانید: نرخنامه سندیکای آسانسور 1404
استاندارد ملی ایران 13836
استاندارد ملی ایران به شماره 13836، که توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین گردیده است، معادل بومی شده ای از استاندارد EN 115 به شمار می رود. این استاندارد بر اساس شرایط اقلیمی، فرهنگی و فنی کشور، الزامات خاصی را برای طراحی، تولید و نصب پله های برقی در ایران تعریف می کند. از مهم ترین محورهای این استاندارد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- الزامات نصب پله برقی در فضاهای باز و بسته
- استفاده از قطعات و سیستم های دارای گواهی نامه معتبر
- بازرسی های ادواری الزامی توسط شرکت های دارای صلاحیت
- الزامات مربوط به تابلو برق، حفاظت حرارتی و تجهیزات ایمنی
الزامات طراحی و ساخت پله برقی بر اساس استانداردها
طراحی و ساخت پله برقی باید با رعایت استانداردهای فنی و ایمنی صورت گیرد تا ضمن عملکرد مؤثر، از بروز حوادث جدی جلوگیری شود. مهم ترین الزامات در این حوزه به شرح زیر می باشند:
- زاویه شیب: طبق EN 115 زاویه مجاز شیب برای پله های برقی عمومی حداکثر 35 درجه می باشد.
- عرض پله ها: بر اساس نوع کاربرد (عمومی یا خصوصی)، عرض پله ها می تواند بین 600 تا 1000 میلی متر متغیر باشد.
- سرعت حرکت: حداکثر سرعت مجاز پله برقی معمولاً بین 0.5 تا 0.75 متر بر ثانیه می باشد.
- مکانیزم ترمز اضطراری: وجود سیستم ترمز اضطراری در صورت تشخیص حرکت غیرعادی یا توقف ناگهانی
- نورپردازی: روشنایی مناسب روی پله ها، ورودی ها و خروجی ها برای جلوگیری از لغزش یا خطای دید
مطالعه بیشتر: راه حل خانه های بدون آسانسور
الزامات ایمنی و نگهداری پله برقی
ایمنی پله برقی نه تنها به طراحی اولیه آن بستگی دارد، بلکه نیازمند نگهداری مداوم و بازرسی های منظم دوره ای نیز می باشد. در ادامه به برخی از الزامات ایمنی و نگهداری اشاره خواهیم کرد:
- سیستم توقف اضطراری: قرارگیری دکمه های قطع اضطراری در بالا و پایین پله برقی
- محافظ انگشتان و شانه ها: طراحی لبه های پله برای جلوگیری از گیر افتادن انگشت یا کفش افراد
- روغن کاری و کنترل قطعات متحرک: بررسی منظم زنجیرها، بلبرینگ ها و سایر بخش های متحرک
- آزمایش سالانه: انجام تست های عملکردی و ایمنی توسط شرکت های دارای گواهی تایید صلاحیت
- تمیزکاری دوره ای: حذف گرد و غبار و مواد زائد از بخش های داخلی پله برای جلوگیری از کاهش عملکرد و افزایش استهلاک
علاوه بر موارد گفته شده، استفاده ایمن از پله برقی هم بسیار مهم است.
چیدمان و نصب پله برقی در ساختمان ها
نصب پله برقی در یک ساختمان بایستی با در نظر گرفتن اصول معماری، ایمنی و روانی تردد صورت گیرد. موارد مهم در این زمینه عبارتند از:
- جانمایی صحیح: پله برقی باید در مسیری نصب گردد که بیشترین حجم تردد را پوشش دهد و از تداخل با مسیرهای دیگر جلوگیری نماید.
- دسترسی مناسب: ورودی و خروجی پله برقی باید در سطحی قابل دسترس برای همه افراد از جمله سالمندان و افراد کم توان باشد.
- تطبیق با کاربری ساختمان: در مراکز پرتردد همچون مترو یا مراکز تجاری، استفاده از پله های دوبل یا موازی می تواند ترافیک حرکتی را مدیریت کنند.
- تهویه مناسب: نصب پله برقی در مکان هایی با جریان هوای مناسب جهت جلوگیری از افزایش دمای موتور و قطعات مکانیکی
- محافظت در برابر عوامل جوی: در محیط های باز، استفاده از پوشش مناسب برای محافظت از پله برقی در برابر باران، گرد و غبار یا نور مستقیم آفتاب ضروری می باشد.
بیشتر بخوانید: درایو آسانسور چیست و چه کاربردی دارد؟
نتیجه گیری
رعایت استانداردها و ضوابط پله برقی نقش بسیار مهمی در ایمنی، کارایی و طول عمر این تجهیزات ایفا می کنند. با توجه به رشد روزافزون استفاده از پله های برقی در فضاهای عمومی و خصوصی، اجرای دقیق استانداردهای بین المللی نظیر EN 115 و استاندارد ملی ایران 13836 برای طراحی، نصب و نگهداری، یک ضرورت محسوب می گردد. پارسا برج بهران به عنوان بهترین شرکت آسانسور در اصفهان با تکیه بر فناوری روز، دانش فنی بالا و رعایت دقیق استانداردها فعالیت می کند و می تواند نقش مؤثری در ارتقای ایمنی و کیفیت پله برقی مورد استفاده شما داشته باشد.